ศิลปะเวกเตอร์คืออะไร และสร้างได้อย่างไร ?

เคยสงสัยไหมว่าทำไมโลโก้และภาพประกอบต่าง ๆ ถึงยังคงความคมชัดได้ ไม่ว่าจะขยายใหญ่แค่ไหน? นั่นเป็นเพราะ “ศิลปะเวกเตอร์” (Vector Art) นั่นเอง

ศิลปะเวกเตอร์แตกต่างจากภาพดิจิทัลทั่วไปที่ประกอบด้วยเม็ดสีเล็ก ๆ (พิกเซล) เพราะมันถูกสร้างขึ้นจาก สมการทางคณิตศาสตร์ ทำให้สามารถย่อหรือขยายขนาดได้อย่างไร้ขีดจำกัดโดยไม่สูญเสียความคมชัดเลยแม้แต่น้อย ด้วยคุณสมบัติเด่นในด้านความยืดหยุ่น การใช้งานที่หลากหลาย และความแม่นยำ ทำให้ศิลปะเวกเตอร์กลายเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับนักออกแบบ และนักสร้างสรรค์ทุกคน

ศิลปะเวกเตอร์ คือผลงานดิจิทัลที่สร้างขึ้นจาก สมการทางคณิตศาสตร์ เช่น จุด เส้น เส้นโค้ง และรูปทรงต่าง ๆ แทนที่จะใช้เม็ดสีเล็ก ๆ แต่ละจุด (พิกเซล) แบบภาพทั่วไป ด้วยเหตุนี้ ไม่ว่าคุณจะซูมภาพหรือขยายขนาดภาพขึ้นมากแค่ไหน ภาพกราฟิกเวกเตอร์ก็จะยังคงความคมชัดและไม่แตกเลย

คุณสมบัติหลัก: ความสามารถในการปรับขนาด (Scalability)

ไม่ว่าจะเป็นไอคอนแอปพลิเคชันขนาดเล็ก หรือป้ายโฆษณาขนาดใหญ่เท่าตึก ศิลปะเวกเตอร์ก็ยังคงคุณภาพได้อย่างไร้ที่ติ

สามารถแก้ไขได้อย่างสมบูรณ์โดยที่คุณภาพไม่ลดลง: ไฟล์เวกเตอร์สามารถแก้ไข ดัดแปลง หรือเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบต่าง ๆ ได้อย่างอิสระโดยที่ภาพยังคงคมชัด

ขนาดไฟล์เล็ก: แม้ภาพจะมีรายละเอียดซับซ้อน แต่ขนาดไฟล์เวกเตอร์ก็ยังเล็ก ทำให้ง่ายต่อการจัดเก็บและส่งต่อ

เหมาะสำหรับโลโก้, ไอคอน, ภาพประกอบ, และงานพิมพ์ที่พร้อมใช้งาน: คุณสมบัติเด่นของเวกเตอร์ทำให้มันถูกนำไปใช้ในงานที่ต้องการความยืดหยุ่นและความคมชัดสูง เช่น งานดีไซน์ โลโก้ และงานพิมพ์ต่าง ๆ

ภาพเวกเตอร์ สร้างขึ้นจากเส้นสายที่ถูกกำหนดด้วยจุดเริ่มต้น จุดสิ้นสุด เส้นโค้ง และมุมต่าง ๆ เส้นทางเหล่านี้จะถูกประมวลผลโดยโปรแกรมออกแบบด้วยสูตรทางคณิตศาสตร์ ทำให้สามารถปรับขนาดได้ไม่จำกัด ต่างจากภาพแรสเตอร์ (raster images) ที่จะแตกเป็นพิกเซลเมื่อขยาย ภาพเวกเตอร์ยังคงความคมชัดและรายละเอียดครบถ้วนอยู่เสมอ จึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับงานออกแบบที่ต้องรองรับหลายขนาด (Responsive Design) และงานพิมพ์ขนาดใหญ่

• ปรับขนาดได้: คุณภาพไม่ลดลงไม่ว่าจะขยายใหญ่เท่าไหร่
• แก้ไขได้: ง่ายต่อการปรับเปลี่ยนรูปทรง สี และการจัดวาง
• มีประสิทธิภาพ: ขนาดไฟล์เล็กกว่าภาพแรสเตอร์ที่มีความละเอียดสูง
• รูปแบบไฟล์ที่นิยม

         AI (Adobe Illustrator)

         SVG (Scalable Vector Graphics)

         EPS (Encapsulated PostScript)

         PDF (Portable Document Format, เมื่อเป็นไฟล์แบบเวกเตอร์)

ศิลปะเวกเตอร์ถูกนำมาใช้ในงานออกแบบเชิงพาณิชย์ และงานระดับมืออาชีพอย่างแพร่หลาย ไม่ว่าจะเป็น

โลโก้และอัตลักษณ์แบรนด์: สร้างสรรค์โลโก้ที่คมชัดและปรับขนาดได้ เพื่อให้ใช้ได้ทั้งในสื่อดิจิทัลและงานพิมพ์

สื่อสิ่งพิมพ์: ใช้ในงานโบชัวร์ โปสเตอร์ และนามบัตร ซึ่งเป็นงานที่ความคมชัดของภาพมีความสำคัญอย่างยิ่ง

กราฟิกบนเว็บไซต์: สร้างไอคอน แบนเนอร์ และองค์ประกอบ UI ที่มีน้ำหนักเบา โหลดได้รวดเร็ว และสามารถปรับขนาดได้อย่างเหมาะสม

ภาพประกอบ: ใช้สำหรับงานวาดทางเทคนิค, การ์ตูน, อินโฟกราฟิก และอื่น ๆ อีกมากมาย

เพื่อสร้างสรรค์งานศิลปะเวกเตอร์ คุณจำเป็นต้องมีซอฟต์แวร์ที่เหมาะสม ดังนี้

Adobe Illustrator: เป็นโปรแกรมมาตรฐานสำหรับอุตสาหกรรมที่มีคุณสมบัติครบครัน

CorelDRAW: ได้รับความนิยมสำหรับงานพิมพ์และงานจัดหน้า

Inkscape: เป็นโปรแกรมฟรีและเป็นโอเพนซอร์ส

Affinity Designer: เป็นอีกทางเลือกที่ทรงพลังและซื้อครั้งเดียวใช้งานได้ตลอด

ควรเลือกใช้เวกเตอร์หรือแรสเตอร์เมื่อไหร่?

เลือกใช้เวกเตอร์: สำหรับงานโลโก้, ตัวอักษร, และกราฟิกที่ต้องปรับขนาด

เลือกใช้แรสเตอร์: สำหรับภาพถ่าย, พื้นผิวที่มีความสมจริง, และงานที่มีการไล่ระดับสีที่ซับซ้อน

ร่างไอเดียเบื้องต้น: เริ่มต้นได้ทั้งบนกระดาษหรือบนอุปกรณ์ดิจิทัล อย่างเช่น การใช้ เมาส์ปากกาวาดรูป ของ XPPen เพื่อสเกตช์ภาพลงบนหน้าจอได้โดยตรง

เปลี่ยนเป็นรูปทรงเวกเตอร์: ใช้เครื่องมือต่าง ๆ ในโปรแกรม เช่น เครื่องมือปากกา (Pen Tool) และ เครื่องมือสร้างรูปทรง (Shape Tools) เพื่อสร้างเส้นทางเวกเตอร์ที่ดูสะอาดตา

ปรับแต่งผลงาน: ปรับจุดแอนเคอร์ (Anchor Points), แต่งเส้นโค้งให้สวยงาม และเลือกโทนสีที่สมบูรณ์แบบ

ส่งออกผลงานศิลปะ: เลือกไฟล์สกุล SVG สำหรับการใช้งานบนเว็บไซต์ หรือ EPS/PDF สำหรับงานพิมพ์ เพื่อรักษาคุณภาพและความสามารถในการปรับขนาดของผลงาน

Q1 : ซอฟต์แวร์ที่ดีที่สุดสำหรับเริ่มต้นสร้างสรรค์ศิลปะเวกเตอร์คืออะไร?

แม้ว่า Adobe Illustrator จะเป็นโปรแกรมมาตรฐานที่นิยมใช้อย่างแพร่หลาย แต่สำหรับคนที่เพิ่งเริ่มต้นแล้ว อาจจะชื่นชอบ Inkscape หรือ Affinity Designer มากกว่า เนื่องจากมีราคาที่ย่อมเยาและใช้งานได้ง่าย

Q2 : สามารถแปลงศิลปะเวกเตอร์ให้เป็นศิลปะแรสเตอร์ได้หรือไม่?

คุณสามารถแปลงไฟล์เวกเตอร์ให้เป็นไฟล์แรสเตอร์ (เช่น PNG, JPG) ได้เพื่อนำไปใช้งานในบางสถานการณ์ที่เฉพาะเจาะจง

Q3 : จำเป็นต้องใช้ แท็บเล็ต , เมาส์ปากกา กราฟิกสำหรับงานศิลปะเวกเตอร์หรือไม่?

ถึงแม้ว่าจะไม่ใช่ข้อบังคับ แต่การใช้แท็บเล็ต , เมาส์ปากกา วาดรูปอย่างเช่นของ XPPen จะช่วยเพิ่มความแม่นยำและทำให้ขั้นตอนการทำงานดีขึ้นอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับงานภาพประกอบที่ต้องวาดด้วยมือ

Q4 : ศิลปะเวกเตอร์ดีกว่าศิลปะแรสเตอร์จริงหรือ?

ขึ้นอยู่กับประเภทของงาน

เวกเตอร์: เหมาะกว่าสำหรับงานออกแบบที่ต้องการความยืดหยุ่นและคมชัด เช่น โลโก้

แรสเตอร์: เหมาะสำหรับงานศิลปะที่ต้องการความสมจริงสูง เช่น ภาพถ่าย

Q5 : PNG และ Vector Art แตกต่างกันอย่างไร?

ไฟล์ PNG เป็นไฟล์ภาพประเภท แรสเตอร์ (raster) หรือก็คือภาพที่สร้างจากพิกเซล ในขณะที่ Vector Art สร้างจากเส้นทางและรูปทรงต่างๆ ด้วยเหตุนี้ ไฟล์ PNG จึงสูญเสียความคมชัดเมื่อถูกขยายขนาด แต่ภาพเวกเตอร์จะไม่เป็นอย่างนั้น

Q6 : ศิลปะเวกเตอร์มีกี่ประเภท?

ศิลปะเวกเตอร์  ครอบคลุมงานศิลปะหลากหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นภาพวาดลายเส้น (line art), ภาพประกอบแบบเรียบง่าย (flat illustrations), แบบร่างเชิงเทคนิค (technical drawings), งานตัวอักษร (typography), โลโก้ และอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งแต่ละประเภทก็ถูกออกแบบมาเพื่อจุดประสงค์ที่แตกต่างกันไป

Q7 : ข้อดีของศิลปะเวกเตอร์มีอะไรบ้าง?

ความสามารถในการปรับขนาด, การแก้ไขที่ง่ายดาย, ขนาดไฟล์ที่เล็ก และความยืดหยุ่นในการใช้งานสื่อต่าง ๆ

ศิลปะเวกเตอร์ คือ รากฐานสำคัญของการออกแบบยุคใหม่ ด้วยคุณสมบัติเด่นด้านความสามารถในการปรับขนาด, การแก้ไขที่ง่ายดาย และความคมชัด ไม่ว่าคุณจะสร้างสรรค์โลโก้, ภาพประกอบ หรือกราฟิกสำหรับงานพิมพ์ ไฟล์เวกเตอร์ก็มอบความแม่นยำที่เหนือกว่าใคร

บทความต้นฉบับ:

https://www.xp-pen.com/blog/what-is-vector-art.html